İstanbul'da son günlerde taze fasulye fiyatlarında yaşanan hızlı artış, vatandaşların gözünden kaçmadı. Market raflarından pazarlara kadar her yerde karşımıza çıkan bu durum, hem tüketicilerin hem de market sahiplerinin kafasında pek çok soru işareti oluşturdu. Bu haberimizde taze fasulyenin nasıl ‘zam şampiyonu’ haline geldiğini ve arkasındaki sebepleri derinlemesine inceleyeceğiz.
Öncelikle, taze fasulye fiyatlarını etkileyen ana faktörlere göz atmak gerekiyor. Bir yandan iklim değişikliği ve mevsimsel koşullar, diğer yandan tarımda kullanılan yöntemler ve girdi maliyetlerindeki artış, fasulye fiyatlarının yükselmesine zemin hazırlayan başlıca nedenler arasında yer alıyor. Son dönemlerde Türkiye’nin dört bir yanında yaşanan kuraklık ve beklenenden daha az yağış, taze fasulye üretimini olumsuz etkiledi. Üretim azalınca, doğal olarak fiyatlar da artış gösterdi.
Yine, tarımda kullanılan gübre ve ilaç fiyatlarındaki artış, üreticilerin maliyetlerini artırdı. 2023 yılı itibarıyla birçok tarım ürününde olduğu gibi taze fasulyedeki girdi maliyetleri de katlanarak yükseldi. Üreticiler, bu maliyetleri karşılamak için satış fiyatlarını yükseltmek zorunda kalıyor. Bu durum, son yıllarda her geçen gün artan tüketici fiyatlarını doğrudan etkiliyor.
Taze fasulye gibi sebzelerin fiyatları, sadece üretim aşamasındaki girdi maliyetleriyle değil aynı zamanda tüketici davranışlarıyla da şekilleniyor. İstanbul gibi büyük şehirlerde gıda fiyatlarının dalgalanması, insanların alışveriş alışkanlıklarını değiştirdi. Fiyat artışları, bazı tüketicileri alternatif sebze ve meyve arayışına yönlendirirken, bazıları ise mevcut alışkanlıklarını sürdürmeyi tercih ediyor. Pazar araştırmaları, taze fasulyeye olan talebin hala yüksek olduğunu; ancak fiyatların yükselmesinin tüketicilerin bu ürünü alımını etkilediğini gösteriyor.
Küçük esnaf ise artan maliyetler karşısında nasıl ayakta kalacakları üzerine kara kara düşünüyor. Pazarlarda taze fasulye fiyatlarının yükselmesi, time kaygısı ve değişen alışveriş alışkanlıklarıyla birleşerek marketlerdeki satışları da etkiliyor. Diğer yandan, çiftçiler fiyatların artmasını fırsata çevirerek daha fazla kazanmanın peşinde; ancak bunun sürdürülebilir olup olmadığını ilerleyen günlerde göreceğiz.
Birçok aile, taze fasulye gibi sağlıklı bir sebzeden vazgeçemiyor. Ancak fiyatlar bu kadar yükselmeye devam ederse, aile bütçeleri de olumsuz etkilenecek. Hükümetin bu konuda ne tür önlemler alacağı merak konusu. Gıda fiyatlarını düşürmek için bir zamanlar hayata geçirilen destekleme programlarının yeniden gözden geçirilmesi gerektiği düşünülüyor. Üreticilerin girdi maliyetlerini düşüren ve sürdürülebilir tarım uygulamalarını teşvik eden politikaların hayata geçirilmesi, bu tür sorunların tekrar yaşanmaması adına büyük önem taşıyor.
Özetle, İstanbul'da taze fasulye fiyatlarındaki artış, birçok faktöre bağlanabilir. İklim koşulları, artan girdi maliyetleri ve değişen tüketici davranışları, bu sorunun temel sebepleri arasında. Ancak bu durum, sadece İstanbul ile sınırlı değil; diğer şehirlerde de benzer sorunlarla karşı karşıya kalınıyor. Sonuç olarak, tarım alanında ve gıda fiyatlarında yaşanan dalgalanmalar, hem üreticileri hem de tüketicileri etkilemeye devam edecek. Taze fasulyenin piyasadaki yerini koruyabilmesi için hem devletin hem de sektör paydaşlarının iş birliği yaparak sorunlara kalıcı çözümler üretmesi gerekiyor.